Premier Donald Tusk złożył nieprawdziwe oświadczenie o stanie majątkowym. Biorąc jednak pod uwagę całokształt sytuacji czyn ten nie stanowi przestępstwa. Przyczyną takiego postępku było bowiem zapewne niedbalstwo. Premier nie poniesie żadnych konsekwencji swojej pomyłki przede wszystkim dzięki konsekwentnie prowadzonej polityce przejrzystości w sprawach majątkowych, która dowodzi braku winy umyślnej. W efekcie postawę premiera można zalecić innym osobom pełniącym funkcje publiczne – pełna jawność spraw majątkowych pozwoli na unikanie niedomówień i zabezpieczy przed odpowiedzialnością w razie drobnych pomyłek.
Jako poseł i premier Donald Tusk składa oświadczenia majątkowe w dwóch różnych wersjach, w oparciu o dwie różne ustawy. Ponadto Premier ujawnił w tym roku swoje zeznanie podatkowe PIT-37. Analiza tych trzech dokumentów wykazała wyraźne nieścisłości.
Różnice pomiędzy PIT-37 a oświadczeniem majątkowym posła Tuska da się łatwo wytłumaczyć. Kwota z pozycji 35 PIT-37 (127’943,88 zl) powinna zgodzić się z sumą wynagrodzeń poselskich (106’367,80 zł) oraz rządowych (21’359,08 zł). I niemal się zgadza. Co prawda suma tych dwóch wynagrodzeń to 127’726,88 zł, zatem zeznanie roczne różni się od oświadczenia poselskiego o 217 zł. Nie jest to jednak kwota, o którą warto się spierać. Z kolei kwota z poz.43 PIT-37 (1’649,40 zł) różni się od kwoty diet poselskich wykazanych w oświadczeniu poselskim (29’009,40 zł), jednak różnica ta wynika ze zwolnienia z podatku części tychże diet. Zatem w zeznaniu rocznym PIT wykazuje się jedynie część diet. Potwierdziło to Centrum Informacyjne Rządu: "W zeznaniu podatkowym za rok 2007 Pana Premiera podana jest wyłącznie kwota podlegająca opodatkowaniu na podstawie art. 13 ust 5 i 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, natomiast w oświadczeniu o stanie majątkowym figuruje pełna kwota diet otrzymanych przez Pana Premiera w 2007 r. z tytułu wykonywania mandatu posła."
Można więc uznać, że wyjąwszy owe 217 zł zeznanie roczne PIT-37 Premiera pokrywa się z poselskim oświadczeniem majątkowym. Sprawa komplikuje się jednak przy oświadczeniu majątkowym rządowym, które Donald Tusk składa jako Prezes Rady Ministrów:
- różnica 217 zł pomiędzy zeznaniem rocznym PIT a oświadczeniami majątkowymi wynika albo z niedbalstwa albo ze zwolnień podatkowych;
- nie wykazanie w oświadczeniu rządowym kwoty wynagrodzeń premierowskich wynika z niedbalstwa podczas sporządzenia oświadczenia (przecież i tak zostało wykazane w innych publicznie dostępnych dokumentach).
W efekcie Donald Tusk nie popełnił przestępstwa składając fałszywe oświadczenie majątkowe jako premier. Do popełnienia tego przestępstwa niezbędna jest bowiem umyślność. Jedynie zatem celowe ukrycie tego dochodu albo też godzenie się, że zostanie on nie ujawniony, mogłyby spowodować odpowiedzialność karną premiera. Nie można w opisanej sytuacji posądzać Premiera o tego rodzaju działania.
Centrum Informacyjne Rządu w piśmie wystosowanym w tej sprawie do PIT.pl twierdzi, iż Donald Tusk jako premier nie ma obowiązku podawać w oświadczeniu majątkowym danych o zarobkach.
| Oświadczenie poselskie | Oświadczenie rządowe |
Art. 35 ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora | Art. 10 ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne |
Art. 35. 1. Posłowie i senatorowie są obowiązani do złożenia oświadczenia o swoim stanie majątkowym. Oświadczenie o stanie majątkowym dotyczy majątku odrębnego oraz objętego małżeńską wspólnością majątkową. Oświadczenie to zawiera w szczególności informacje o: 1) zasobach pieniężnych, nieruchomościach, uczestnictwie w spółkach cywilnych lub w osobowych spółkach handlowych, udziałach i akcjach w spółkach handlowych, o nabytym od Skarbu Państwa, innej państwowej osoby prawnej, jednostek samorządu terytorialnego, ich związków lub komunalnej osoby prawnej, mieniu, które podlegało zbyciu w drodze przetargu, a także o prowadzonej działalności gospodarczej i stanowiskach zajmowanych w spółkach handlowych; 2) dochodach osiąganych z tytułu zatrudnienia lub innej działalności zarobkowej lub zajęć, z podaniem kwot uzyskiwanych z każdego tytułu; 3) mieniu ruchomym o wartości powyżej 10.000 złotych; 4) zobowiązaniach pieniężnych o wartości powyżej 10.000 złotych, w tym zaciągniętych kredytach i pożyczkach oraz warunkach, na jakich zostały udzielone. 2. Wzór oświadczenia o stanie majątkowym stanowi załącznik do ustawy. | Art. 10. 1. Osoby określone w art. 1 oraz w art. 2 pkt 1-5 i 7-11 są obowiązane do złożenia oświadczenia o swoim stanie majątkowym. Oświadczenie o stanie majątkowym dotyczy majątku odrębnego oraz objętego małżeńską wspólnością majątkową. Oświadczenie to powinno zawierać w szczególności informacje o posiadanych zasobach pieniężnych, nieruchomościach, udziałach i akcjach w spółkach prawa handlowego, a ponadto o nabytym przez tę osobę albo jej małżonka od Skarbu Państwa, innej państwowej osoby prawnej, jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków mieniu, które podlegało zbyciu w drodze przetargu. Oświadczenie to powinno również zawierać dane dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej oraz pełnienia funkcji w spółkach lub spółdzielniach, o których mowa w art. 4.
|
Centrum Informacyjne Rządu podaje, iż "We wzorze oświadczenia o stanie majątkowym (rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie określenia wzorów formularzy oświadczeń o prowadzeniu działalności gospodarczej i o stanie majątkowym (…) składanym przez osoby zajmujące kierownicze stanowiska państwowe nie ma – jak w oświadczeniu składanym przez posłów – pozycji dotyczącej dochodów z tytułu zatrudnienia lub innej działalności zarobkowej. Dlatego informacje dotyczące dochodów uzyskanych z innego tytułu, niż sprawowanie funkcji Prezesa Rady Ministrów, umieszczone zostały w punkcie VII oświadczenia. We wzorze oświadczenia o stanie majątkowym osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe brak jest punktu, którym należałoby podać wysokość wynagrodzenia z tytułu zajmowania kierowniczego stanowiska państwowego. Ta „niedoskonałość” wzoru oświadczenia o stanie majątkowym osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe jest zasadniczą przyczyną rozbieżności pomiędzy należnościami, jakie wynikają z zeznania podatkowego i oświadczenia o stanie majątkowym za dany rok."
Niemniej jednak warto podkreślić, iż przepisy dotyczące oświadczeń majątkowych rządowych zawierają otwarty katalog informacji, które powinny znaleźć się w oświadczeniu o stanie majątkowym (zwrot "w szczególności"). Zdaniem ekspertów PIT.pl zarobki z całą pewnością stanowią stan majątkowy, a ich Podanie – wynikające z obowiązku prawnego czy dobrowolne – powinno być poprawne i pełne bez wyłączeń, pod groźbą odpowiedzialności karnej.
„Prawdą jest, że nie wszyscy ministrowie podają swoje wynagrodzenia.” – potwierdza Artur M. Brzeziński, redaktor naczelny PIT.pl – „Na przykład Minister Waldemar Pawlak ujawnił w swoim oświadczeniu majątkowym rządowym za rok 2007 uposażenie poselskie 104’111 zł, dieta 28’500 zł, uposażenie ministerialne 19’100 zł. Ważne jest jednak, że jeżeli osoba zobowiązana do złożenia oświadczenia podaje tam informacje o wynagrodzeniach, dochodach, zarobkach itp., to informacja ta musi być prawdziwa, tzn. musi zawierać wszystkie wynagrodzenia, dochody, zarobki itp. oraz kwoty powinny zostać podane rzetelnie, w rzeczywistej ich kwocie wysokości.”
Jakie zatem skutki wywołują dla Premiera omówione oświadczenia majątkowe, zakładając, iż podane przez PIT.pl wyliczenia są prawidłowe?
1. Donald Tusk ani jako premier, ani jako poseł, nie popełnił przestępstwa, bowiem nieścisłości są spowodowane z pewnością niedbalstwem (wina nieumyślna).
2. Premier ponosi odpowiedzialność służbową z powodu braków w oświadczeniu rządowym, z pewnością jednak w przypadku osoby sprawującej funkcję premiera nie ma to najmniejszego znaczenia.
Warto jednak przestrzec wszystkie osoby sprawujące funkcje publiczne, aby starannie wypełniali oświadczenia majątkowe. Skutki mogą być bowiem o wiele poważniejsze. I to tym bardziej, że w przeciwieństwie do korekt zeznań podatkowych, nie można skorygować oświadczenia majątkowego.
