Z nowym rokiem akademickim wprowadzono nowe zasady stypendialne na uczelniach. Nowelizacja ustawy o szkolnictwie wyższym* zastąpi wszystkim znane stypendium naukowe tak zwanym stypendium rektora dla wybitnych. Przyznaje się je na wniosek studenta i już nie tylko na podstawie wysokiej średniej ocen w indeksie, ale również osiągnięć naukowych, artystycznych czy sportowych we współzawodnictwie międzynarodowym lub krajowym.
Środowisko naukowe jest w fazie wdrażania zmian. Natomiast pracodawcy, którzy premiują aktywność pozanaukową w rekrutacji, dostrzegają potencjał wprowadzonej nowelizacji.
O roli nagradzania w karierze naukowej i zawodowej mówi Mariola Raudo, Recruitment Manager & HR Business Partner, Nestlé Polska S.A.
Czy i jak powinniśmy nagradzać?
Zarówno w pracy, jak i w nauce znajdziemy zwolenników różnych systemów nagradzania. Pojawia się jednak pytanie jakie powinny one przybierać formy, by były wartością dodaną i czy gratyfikacja finansowa jest tą najskuteczniejszą metodą? – Zgadza się. Nagradzanie – zwłaszcza finansowe – za coś, co powinno być naszym przywilejem i wartością samą w sobie, od zawsze było dla mnie pewnym dylematem. Uczymy się przecież dla siebie, a osiągnięcia powinny być efektem naszego własnego zaangażowania oraz świadomości zdobytej wiedzy. Z drugiej jednak strony zawsze warto i trzeba doceniać dodatkowy trud. Jako pracodawca zdecydowałabym się raczej na wynagrodzenie w formie merytorycznego wsparcia, mentoringu. Rozważając natomiast sferę czysto pieniężną skłaniałabym się raczej do finansowania prac naukowych, badań, projektów, etc. – mówi Mariola Raudo.
Oceny czy dodatkowe osiągnięcia?
– Średnia ocen nie zawsze odzwierciadla faktyczną wiedzę i aktywność studenta w różnych dziedzinach, wpływających na jego rozwój oraz wskazujących na jego szeroką wiedzę i zainteresowania. Stosując tylko to kryterium nie uwzględniamy zaangażowania w życie społeczne, sportowe czy kulturalne. Nie weryfikujemy też jego sposobu myślenia – a ten (a nie tylko wiedza stricte książkowa) odgrywa kluczową rolę w jego dalszym życiu i karierze zawodowej. To od zastosowania teorii w praktyce zależy najczęściej sukces podjętych działań.
Zarówno w pracy, jak i wśród studentów znajdziemy wiele osób, które prawidłowo wykonują powierzone zadania. Są wśród nich również ci, których cechuje szczególna inicjatywa, niestandardowy sposób myślenia oraz branie na siebie większej od przeciętnej odpowiedzialności. Osoby posiadające takie cechy warto wyróżniać, dostrzegać ich zaangażowanie i ambicję, zwracać uwagę na niekonwencjonalne pomysły, mówić o nich i prezentować jako przykład.
Czego możemy się spodziewać po zmianie kryterium przyznawania stypendiów?
– Wprowadzenie stypendium za wybitne osiągnięcia może być skutecznym bodźcem do działania dla tych, którzy dotychczas nie podejmowali się lub w ograniczonym stopniu angażowali w dodatkowe aktywności. Z kolei studenci, którzy nieustannie szukają nowych zadań, wyzwań czy też możliwości, mają większą szansę na to, by ktoś spojrzał na nich z szerszej perspektywy, wychodząc poza ramy uniwersyteckiego indeksu i docenił za ich niestandardowe, często wymagające ogromnego wysiłku i poświęcenia zaangażowanie. Wierzę, że jeśli ta zmiana zostanie wykorzystana przez uczelnie, pozwoli to efektywniej znaleźć i wyróżnić – być może – wielkie talenty – podkreśla Mariola Raudo.
Jak zmierzyć zaangażowanie i wybitne osiągnięcia?
Ocenianie na podstawie osiągnięć to doskonałe posunięcie. Niezwykle ważne jest jednak, by jasno zdefiniować kryteria oceny i zachować obiektywizm. Rodzi się bowiem pytanie: Czym jest osiągnięcie i co świadczy o jego wybitnym charakterze? – Rozwiązaniem może być precyzyjny i transparentnie zbudowany system kryteriów wyboru. Wyraźnie określone zasady wyróżniania „najlepszych” są szczególnie ważne w przypadku przyznawania gratyfikacji pieniężnych. Paradoksalnie, nawet wartościowe nagrody rzeczowe, wywołują mniej emocji, niż niejednokrotnie pieniądze. Dlatego każda uczelnia powinna opracować swój regulamin zasad oceny i weryfikacji wybitnych osiągnięć studentów.
Dla przykładu na Uniwersytecie Warszawskim nowe zasady stypendialne będą obowiązywać od przyszłego roku akademickiego. Zmiana reguł ich przydzielania od tego roku byłaby niesprawiedliwa względem studentów, którzy pracowali i starali się o dotacje biorąc pod uwagę dotychczasowe kryteria. W ciągu najbliższych miesięcy powstanie również szczegółowy regulamin, który ma dokładnie określić czym będą szczególne osiągnięcia sportowe, naukowe i artystyczne.
Zmiany wdrożono częściowo na Uniwersytecie Łódzkim. – Władze UŁ, w porozumieniu z Uczelnianą Radą Samorządu Studentów, uzgodniły, że w tym roku studenci UŁ mogą otrzymać stypendium Rektora za wysoką średnią oraz wysokie wyniki we współzawodnictwie sportowym na szczeblu krajowym i międzynarodowym. Zasady zostały zbudowane w oparciu o konsultacje ze studentami. Konkretne osiągnięcia sportowe będą podstawą do starania się przez studentów o te stypendia – mówi Anna Felisiak z Centrum Obsługi Studenta Uniwersytetu Łódzkiego.
Studenci z Uniwersytetu Szczecińskiego z założeniami nowelizacji zapoznawali się podczas specjalnie zorganizowanego spotkania informacyjnego.
Wybitni studenci „okiem pracodawcy”
Nowe zasady stypendialne to zmiana w dobrym kierunku m.in. dlatego, że właśnie tę drogę już od dawna obierają firmy w ocenie młodych kandydatów do pracy. Zdaniem Marioli Raudo O wybitnych studentów zabiega się już w trakcie trwania nauki. Szereg programów stażowych, szkoleń i praktyk czeka na najlepszych i weryfikuje ich umiejętności oraz predyspozycje do określonego zawodu. Jako przedstawicielka jednej z firm mocno zaangażowanych we wspieranie kariery młodych ludzi wiem, jak olbrzymi potencjał tkwi w studentach i jak ważne jest dla nich wsparcie merytoryczne, które otrzymują np. w ramach Programu Praktyk Letnich. Przełożenie wiedzy książkowej na praktyczne zaangażowanie w projekty realizowane wraz z zespołem firmy, możliwość poznania jej struktury i zasad funkcjonowania – to przykłady aktywności, o które powinni zabiegać młodzi ludzie.
Siła potencjału zawodowego tkwi w osiągnięciach pozanaukowych
– Trudno oczekiwać od studentów i świeżo upieczonych absolwentów bogatego doświadczenia. Możemy mówić jednak o potencjale, jaki prezentuje nasz kandydat i to oceniać. Przykładem może być zaangażowanie w liczne inicjatywy uniwersyteckie, członkostwo w fundacjach i stowarzyszeniach, wolontariat, wymiany zagraniczne, praktyki, staże czy udział w maratonach. Wspomniane oraz wszelkie inne aktywności wykraczające ponad standardowe obowiązki studenta stanowią dla pracodawcy istotny czynnik wskazujący na rozwinięte cechy takie, jak: inicjatywa, innowacyjność, współpraca czy ciekawość. A te w przypadku młodych ludzi często są równowartością doświadczenia zawodowego osób o kilku- czy kilkunastoletniej karierze – ocenia Mariola Raudo.
Jak wcześnie studenci zaczynają budować swoje CV osiągnięć?
Młodzi ludzie już w czasie trwania studiów zdobywają doświadczenia, które zaprocentują podczas poszukiwania pracy, a także w ich późniejszej karierze zawodowej. – Trend ten obserwujemy m.in. podczas targów pracy, w których uczestniczymy, współpracując z Biurami Karier i organizacją AIESEC – zauważa Mariola Raudo i dodaje: Zapytania o praktyki w Nestlé wielokrotnie padają już od studentów I-go roku. Coraz częściej studenci II-go roku, ale także same uczelnie są zainteresowane odbywaniem praktyk m.in. w takich firmach, jak nasza. CV kandydatów z roku na rok są coraz bardziej imponujące pod względem liczby zawodowych aktywności realizowanych w trakcie studiów. Tym samym podnosi to też poprzeczkę pracodawcom, którzy nieustannie wzbogacają swoją ofertę i wychodzą naprzeciw oczekiwaniom i trendom na rynku pracy.
Co dalej?
Nowelizacja zasad stypendialnych jest istotnym krokiem uczelni w ich postępującym otwieraniu się na potrzeby zmieniającego się rynku pracy. Premiowanie wybitnych osiągnięć będzie wsparciem w praktycznym ukierunkowywaniu młodych ludzi na płynne przejście z życia uniwersytetu do życia firmy. Przed uczelniami i studentami ważny moment – zapoznania się z nowymi regułami i przede wszystkim jasnego sprecyzowania zasad wyróżniania najlepszych.
